ZCZURZE ABC: CO KAŻDY POCZĄTKUJĄCY WIEDZIEĆ POWINIEN
Czyli: „Abecadło z pieca spadło...”
Poradnik dla niezaawansowanych zaszczurzonych, wersja 1,0.

A jak absorbujące zwierzę – szczur.
Zajmowanie się szczurem, opieka nad nim to bardzo absorbujące zajęcie. Potrzeba tu dużo cierpliwości i zaangażowania, bo bez tego ani rusz! Czasami pewne rzeczy wymagają wyjątkowo dużo czasu, np. oswajanie szczura lub łączenie stada, ale zawsze praca przynosi jakieś efekty. Musisz o tym pamiętać, Zaszczurzona Osobo.

B jak bardzo delikatne stworzenie.
Zarówno sam szczur - jego ciałko, jak i jego zdrowie są niezwykle delikatne. Szczurowi można bardzo łatwo zrobić krzywdę, a co gorsza zrobić to niechcący lub nieświadomie. Znane są przypadki zranienia lub nawet śmierci zwierzęcia – z mniejszej bądź większej - winy opiekuna. Oczywiście nikomu tego nie życzę, ani też nie straszę, ale chciałam uświadomić, że są to naprawdę „kruche” stworzenia. W dodatku są bardzo podatne na choroby. Wystarczy większy przeciąg, żeby przeziębić szczura. Mała odporność niestety daje się we znaki.

C jak czas poza klatką.
Szczury to zwierzęta bardzo ciekawskie, a nic lepiej tej ciekawości nie zaspokaja niż spędzanie czasu poza klatką. Często można spotkać się ze stwierdzeniem, że szczur szczęśliwy, to szczur wybiegany. Jest w tym sporo racji.
Oczywiście rozumiem, że zapewnienie szczurowi „wybiegu” wymaga ze strony opiekuna sporej ilości czasu, a nie zawsze udaje nam się go znaleźć. Generalnie należy wyznawać zasadę, że szczur powinien być po za klatką minimum tyle, ile możemy mu maksymalnie zapewnić.

D jak duże kwoty pieniędzy.
Z opiekowaniem się szczurem - jak zresztą każdym zwierzęciem – wiążą się wydatki i to spore wydatki z resztą. Ściółka, pokarm, weterynarz... to wszystko kosztuje, a w wypadku tych zwierząt koszty te okazują się wyjątkowo duże. Tanie pokarmy i ściółki rzadko bywają dobre.
Na szczurze nie należy oszczędzać – to raz, dwa: przy ich delikatnym zdrowiu leczenie weterynaryjne bywa niezbędne, a nie jest absolutnie to tania sprawa. W tym momencie oficjalnie obalam mit, jakoby szczury były tanie w utrzymaniu. Należy zawsze mieć w zanadrzu sporą kwotę na jakieś niespodziewane i nagłe wypadki.
[o kosztach utrzymania szczura możesz dodatkowo poczytać TUTAJ]

E jak edukacji nigdy dość!
Wszyscy chyba znają powiedzenia, że na naukę nigdy nie jest za późno. To samo tyczy się szczurów. Jak się opiekować szczurem, co robić, by żyło mu się lepiej? Warto dokształcać się w tej kwestii, a niezastąpionym narzędziem jest tu internet. Pomaga również znajomość języków, bo możemy poczytać trochę, co na ten temat sądzą zagraniczni zaszczurzeni. Najlepiej sprawdza się tu zasada: Google Twoim przyjacielem, tak więc... owocnych poszukiwań!

F jak formy pomocy – dziel się radością.
Jako szczęśliwy opiekun szczęśliwych szczurów zapewne chciałbyś jakoś pomóc tym szczurkom, którym się w życiu nie wiedzie. Możesz to zrobić, np. pomagając w STOWARZYSZENIU PRZYJACIÓŁ SZCZURÓW, które m.in. szuka nowego domu dla porzuconych szczurów. Dla Ciebie jest to niewiele, ale możesz dać radość, jakiemuś stworzeniu. Pamiętaj o tym!

G jak gentleman czy milady?
Dla wielu kluczowe pytanie. On czy ona, samiec czy samiczka? Różni ludzie mają na ten temat różne opinie i tak właściwie jest to Twoja osobista decyzja. Samcom przypisuje się na przykład: znaczenie terenu, zdarzająca się agresję lub – dla odmiany – „misiowatość”, czyli wizerunek puchatej kulki na nóżkach kochającej pieszczoty. Równie rozbieżne zdania są o samiczkach. Jedni mówią o nich, że są bardziej przywiązane do opiekuna, inni natomiast twierdzą, że wolą one zajmować się swoimi sprawami niż człowiekiem... W rzeczywistości nie decyduje tutaj płeć zwierzęcia, ale jego charakter.
[dyskusję o płci możesz przeczytać TUTAJ]

H jak higiena – ważna rzecz.
Wizerunek brudnych zwierząt jest silnie związany ze szczurami. Na szczęście nie jest to prawda, a w każdym razie nie całkowita.
O „higienę osobistą” szczur dba sam i w tej kwestii człowiek niewiele się zdaje. Oczywiście czasem trzeba zwierzęciu pomóc. Wraz ze starością lub chorobą sprawność zaczyna znikać i pomoc bywa niezbędna. Zdarza się, że chore szczury na przykład mają problemy z oddawaniem moczu i załatwiają się pod siebie, a nie jest to higieniczne. Wtedy bez wahania musimy zadbać o higienę.
Szczury często mają również uporczywą manię siusiania tam gdzie śpią, więc niezbędne jest częste mycie wyposażenia klatki, prania hamaczków itd. Jeżeli chcemy uniknąć nieprzyjemnego zapachu ze szczurzej klatki.
Równie ważna jest dość częsta zmiana ściółki - w zależności od jej rodzaju trzeba robić to cześciej lub rzadziej.

I jak inteligentny zwierz.
Szczury to bardzo bystre i inteligentne stworzenia. Cechy te możemy wykorzystać, na przykład ucząc szczura pewnych umiejętności. Nie mam tu na myśli – oczywiście – przynoszenia gazety, kapci albo kawy, tylko prostych umiejętności takich jak przychodzenie na zawołanie. Bywa to pomocne, gdy szczur zawieruszy się gdzieś, wtedy wystarczy, że przywołamy go do siebie. Nie wszystkie zwierzęta jednak uczą się reagować na własne imię, ale np. na cmokanie.

J jak jedzenie – ambrozja i nektar.
Z całą stanowczością stwierdzam – szczury kochają jeść. Dlatego niezwykle ważne jest to, co im serwujemy. Podstawą jest oczywiście odpowiednio zbilansowany suchy pokarm oraz stały dostęp do świeżej, czystej wody.
Dalej mamy owoce, warzywa i tzw. mokre jedzenie, czyli np. jedzenie dla dzieci w słoiczkach (Gerberki itp.) oraz wszelkiej maści gotowane dla szczurów jedzenie – bez soli, przypraw i tłuszczu.
W żywieniu szczurów musimy kierować się zdrowym rozsądkiem. Absolutnie niedozwolone jest karmienie szczura tym, co znajduje się na naszym stole, tak więc wszelkie resztki obiadowe odpadają z jadłospisu. Nie prawdą jest również stwierdzenie, że „szczur sam wie, co jest dla niego dobre”, bo - jako przykład - to że szczur lubi chipsy nie oznacza, że powinien je jeść. Umiar i zdrowy rozsądek to podstawa.
UWAGA! Szczurom nie należy podawać: potraw solonych, tłustych, przyprawionych, alkoholu oraz innych używek (w tym kawy i  napojów typu Red Bull itd.); szczury nie powinny jeść także słodkości, pestek niektórcy owoców -  nie wskazane są również owoce cytrusowe (w szczególności dla samców). Należy pamiętać, że pożywienie musi być świeże i niezanieczyszczone.
[wszystko o żywieniu szczura – KLIK]

K jak klatka – willa czy rudera?
Klatka jest niezwykle ważnym elementem, ponieważ – nie da się tego ukryć – to właśnie w niej spędza większość dnia, dlatego powinna być przestronna i bezpieczna.
Podstawowe pytanie – jak duża powinna być klatka? Generalnie im większa, tym lepsza. Minimalna klatka powinna mieć 0,012 m3 (pomnożone przez siebie wymiary wysokości, szerokości i długości wyrażone z m) w założeniu, że szczur to zwierzę stadne i przygarniamy jednorazowo minimum dwa szczury.
Dla szczurów odpowiednie są klatki dla szynszyli – szynszylówki, natomiast nie nadają się klatki dla królików – są zbyt niskie i mają za duże odstępy między prętami. Nie nadają się również klatki dla chomików i myszy, ponieważ są one zbyt małe. Kupując klatkę należy zwrócić uwagę na odstępy między prętami, bo szczury mogłyby się przez te zbyt duże przecisnąć.
Miejscem idealnym do kupowania klatek jest Allegro, bo mamy tam spory wybór w rodzajach i modelach, a dodatkowym atutem są atrakcyjne ceny.
[rozmowy o klatkach i pomoc w ich doborze można znaleźć TUTAJ

L jak lat... – odpowiedzialność bez względu na wiek.
Posłużę się tu cytatem z Małego Księcia Antoine'a de Saint-Exupéry'ego: Stajesz się odpowiedzialny na zawsze za to, co oswoiłeś. Słowa te idealnie oddają jedno z podstawowych przykazań dla Osoby Zaszczurzonej (i nie tylko).
Opieka nad szczurem to wielka odpowiedzialność, obowiązek. Szczur to nie zabawka, którą po skończonej zabawie można rzucić w kąt. Nie! To stworzenie, które myśli, czuje, ma pragnienia, żyje...
Szczury nie są zwierzętami, których najlepszymi opiekunami byłby dzieci. Wiem to z doświadczenia i widzę moje podejście do szczurów w wieku... a w wieku... Dlatego należy uznać pewną granicę wieku, w którym jest się w stanie zapewnić odpowiednie warunki dla zwierzęcia. Dlatego każdy powinien zastanowić się, czy na pewno już jest w tym wieku.

M jak może szczur rodowodowy?
Pytanie dość trudne, bo posiadające wiele odpowiedzi. Jest to osobista decyzja każdego i nikomu nie można narzucać jej z góry, dlatego chciałam tu tylko zasygnalizować, ze istnieje wybór: szczur rodowodowy lub nie.
Co daje wybór szczura rodowodowego? Przede wszystkim w wypadku tego zwierzęcia znamy jego przodków, co daje przewagę nad szczurami nierodowodowymi. Możemy w ten sposób w jakimś stopniu wykluczyć zachorowanie szczura na choroby dziedziczne, ale musimy pamiętać, że nie daje nam to 100% pewności. Po za tym szczury te już od maleńkości przyzwyczajane są do obecności człowieka i są nastawiane „proczłowieczo”.
Szczury rodowodowe często odznaczają się również ciekawymi umaszczeniami i odmianami, bardziej różnorodnymi niż u „zwykłych szczurów”, ALE... pamiętajmy, że to nie kolor sierści, ani rodzaj uszu nie decyduje o charakterze szczura, ani tym bardziej od tego, jak mocno będzie on związany z właścicielem – niech nie będzie to dla nas kryterium wyboru zwierzęcia.
W Polsce działa SHRS, czyli Stowarzyszenie Hodowców Szczurów Rasowych, tam też można uzyskać więcej informacji o szczurach rodowodowych.

N jak nie traktuj mnie jak chomika!
Często popełnianym przez początkujących opiekunów błędem jest traktowanie szczura jak chomika: szczur mieszka w chomiczej klatce, jest karmiony chomiczym jedzeniem... Szczur zdecydowanie nie jest podobny do chomika (nie mam tu tylko na myśli fakt posiadania przez szczura długiego ogona...), dlatego powinniśmy zaniechać takich działań i przystosować się do szczurzych wymagań.

O jak okaż mi uczucie!
Miłość! Niezbędna jeżeli chodzi o szczury. Zasada jest prosta: zwierzę, które otrzymuje miłość, miłość daje. Z resztą nie ma nic przyjemniejszego niż głaskanie szczura, zwłaszcza, gdy ten tych pieszczot się domaga.
Trzeba pamiętać, że ani duża klatka, ani najlepsze jedzenie nie zastąpi ciepła ze strony człowieka.

P jak przyjaciel - potrzebny od zaraz...
Jest jedna złota: szczur to zwierzę stadne. Szczur samotny to szczur nieszczęśliwy, dlatego niezbędne jest mu towarzystwo innego osobnika tej samej płci. Minimum to dwa szczury tej samej płci, czyli samiec + samiec, samiczka + samiczka, UWAGA! Połączenie samiec + samica jest możliwe w przypadku samica + kastrat.
Przyjaciel może być jeden albo może być ich kilkoro, wszystko zależy od Ciebie: od tego jak duże wydatki jesteś w stanie ponieść – więcej szczurów = większa klatka, więcej zjadanej karmy itd. oraz ile czasu jesteś w stanie poświęcić zwierzętom, w założeniu, że będziesz poświęcać czas dodatkowo każdemu zwierzęciu z osobna, oprócz czasu poświęconego dla całej gromadki szczurów razem.
Oczywiście zdarzają się wyjątkowe sytuacje, np. kiedy szczur nie akceptuje towarzystwa innych szczurów, ale po za takimi sytuacjami ma odstępstw od tej normy.
PAMIĘTAJ! Nigdy nie skazuj szczura na samotność!

R jak rozmnażanie... Nie!
Rozmnażaniu mówimy stanowczo: nie! Chów wsobny, szczury w niewiadomego pochodzenia, brak kontroli genów... Rozmnażanie to nie zabawa, tylko świadome, zaplanowane i celowe powołanie do życia.
Bezmyślne rozmnażanie, brak podziału na płcie w sklepach zoologicznych sprawia, że pula niechcianych szczurów szukających domu ciągle wzrasta, a kolejny miot nie pomoże znaleźć im domu. Dlatego pomyśl o tym, zanim połączysz samca i samicę...
PAMIĘTAJ! Nigdy bezmyślnie nie rozmnażaj szczurów!

S jak sianie zniszczenia.
Pogryziona pościel, kabel, nowa bluzka... Wystarczy chwila nieuwagi, niedopilnowania, żeby szczury mogły siać zniszczenie. Możesz być naprawdę zdziwiony, co te małe ostre ząbki mogą zrobić... dlatego niezwykle ważne jest odpowiednie zabezpieczenie terenu, po którym wolno hasają szczury. Kable należy pochować w odpowiednie osłony tzw. peszele, bo mogą być one niebezpieczne dla zwierząt, w szczególności te kable, które podłączone są do prądu. Należy odciąć dostęp do różnych trudnodostępnych miejsc i zakamarków, np. zasłaniając wejście kartonem albo deseczką. Warto również pochować wszystkie rzeczy, które nie chcemy, aby zostały pogryzione lub zniszczone, w tym pościel i ubrania.
[o zabezpieczeniu pokoju przed szczurami można więcej przeczytać TUTAJ]

T jak tworzenie stada.
Zarówno łączenie dwóch szczurów jak też łączenie większej ich liczby – stada jest sztuką dość trudną, zwłaszcza gdy natrafimy na szczury niechętne lub agresywne.
Łączenie wymaga czasu, cierpliwości oraz... zapasowej klatki dla każdego szczura, gdyby łącznie nie udawało się.
Dobrze jest dobierać zwierzęta pod kątem wieku, bo łatwiej jest łączyć szczury w wieku podobnym, czyli młode z młodymi, dorosłe z dorosłymi itd. Duża różnica wieku może negatywnie wpływać na skutki łącznia: dorosły szczur nie zawsze będzie miał chęć na zabawę z maluchem.
Łącznie szczurów można pominąć... W jaki sposób? Po prostu: przygarniając rodzeństwo. Szczury znają się już od urodzenia, są tym samym wieku... Oczywiście zawsze trzeba zostawić „margines błędu”, bo z jakichś powodów szczurom może zacząć się nieukładać, albo mogą stać się agresywne, ale są to już przypadki raczej skrajne.
[sposoby łączenia szczurów, pytania i porady można znaleźć TUTAJ]

U jak utrata przyjaciela...
Prędzej czy później nadchodzi ta przykra chwila, gdy umiera przyjaciel...
Niestety, jest to nieuniknione, a u szczurów ten smutny moment przychodzi wyjątkowo szybko, bo - nie oszukujmy się – szczury żyją krótko... Za krótko... Obecnie szczur dwuletni to już staruszek, a te dożywające pięknego wieku trzech lat, to zanikające już przypadki.
Nadzieję niosą szczury rodowodowe. Wielu hodowców zbiega o przedłużenie życia tych zwierząt. Skutki jak na razie są różne, ale pozostaje nam mieć nadzieję i trzymać kciuki.
Czasami przyjacielowi trzeba pomóc odejść... Kiedy nie ma już nadziei, a życie gaśnie w oczach i odchodzi z - często umęczonego chorobą – ciałka... Jest to jedna z najtrudniejszych decyzji, ale czasem jest właśnie tę najsłuszniejszą...

W jak wyposażenie klatki.
Megaważna rzecz – wyposażenie klatki. Powinno być bezpieczne, łatwe w utrzymaniu czystości, ale przede wszystkim sprawiać radość mieszkańcom klatki.
Podstawą są półeczki – najlepsze są plastikowe – z tacek, desek do krojenia lub – wariant droższy – pleksi. Nie mogą wsiąkać moczu i musza być łatwe w czyszczeniu.
Bardzo lubiana rzecz przez szczury – hamaczki. Łatwe do zrobienia, są świetnym miejscem na legowisko. Bardzo lubiane przez szczurzych opiekunów hamaczki z polaru są nie tylko „proste w obsłudze”, ale też są ciepłe, miłe w dotyku oraz – co ważne – łatwo je prać.
Pomysłów na urządzenie klatki jest mnóstwo. Koszyki, sitka, rury, domki, kryjówki... Przy odrobinie dobrych chęci można stworzyć prawdziwe atrakcje przy niewielkim nakładzie pieniędzy (nie powiedziałbym tego samego o czasie, bo bywa to pracochłonne, ale w końcu czego się nie robi dla naszych milusińskich...?).
[o hamaczkach, półkach i reszcie załogi TUTAJ]

Y jak yyy... SZCZUR?!
Przekonanie innych domowników lub też często rodziców do szczurów bywa bardzo ciężkie i trudne. Uszczurawianie do łatwych rzeczy nie należy, ale nie jest niemożliwe do wykonania. Do dyspozycji mamy różne strategie: postawienie przed faktem dokonanym (ryzykowne!), przekonywanie, proszenie... Czasem jednak mimo wszelkich starań nie przynosi nic nie przynosi skutku, wtedy pomóc może... odpuszczenie sobie... Trzeba zapomnieć o sprawie na jakiś czas i „wyciągnąć” ją znów, kiedy przyjdzie na to pora.
Słowem – na uszczurawianie nie ma recepty idealnej. Trzeba próbować, próbować i... umieć czasem sobie odpuścić. Znane są przypadki osób, które przygarnęły szczury nawet kilka lat po tym, jak ten pomysł w ogóle wpadł im do głowy, bo właśnie tyle zajęło im uszczurawianie.
[uszczurawianie i problemy z nim związane były omawiane TUTAJ]

Z jak zoologiczny horror.
Dla wielu oczywiste jest, że jeżeli ktoś chce przygarnąć jakieś zwierzęta, to musi udać się do sklepu zoologicznego... Nie bez powodu użyłam tu stwierdzenia „zoologiczny horror”. Przepełnione klatki i akwaria o powierzchni kartki A4, brak wody i pokarmu, szczurzyce z młodymi, zwierzęta chore i zaniedbane... Taki widok to często przykra codzienność w sklepach zoologicznych.
Chciałoby się w jakiś sposób tym zwierzętom pomóc, przygarnąć je... Ale niestety to nie jest rozwiązanie. Co z tego, że Ty wykupisz jednego szczura, skoro za chwilę na jego miejscu znajdą się kolejne dwa? Niestety, taka jest rzeczywistość. Dając szansę jednym, odbierasz ją innym. Ratując jednostkę, krzywdzisz tłum. Dlatego właśnie nie popiera się kupowania szczurów w sklepach zoologicznych.
Innym przypadkiem jest wzięcie ze sklepu za darmo szczura chorego lub starego, takiego który jako towar już się „nie sprzeda”. Dzięki takiemu zabiegowi możemy uratować szczura, jednocześnie nie dając na tym zarobić tej całej „zoologicznej faktorii”.
W tej sytuacji naprawdę ratujemy zwierzę, ponieważ jeżeli nie zostanie ono sprzedane w sklepie, resztę życia spędzi samotnie, bez należytej opieki, często cierpiąc z powodu choroby, a u Ciebie ma szansę godnie i szczęśliwie spędzić resztę życia.
Niestety, to bardzo przykre, ale takie sytuacje będą miały miejsce, dopóty, dopóki nie zmieni się podejście ludzi do zwierząt i człowiek wreszcie zrozumie, że zwierzę nie jest towarem na sprzedaż.